E hāngai ana tēnei kōwae ako ki te rauemi matihiko nei, te Tāhei Ōrau. Ko tā te Tāhei Ōrau, he āwhina i ngā ākonga ki te whiriwhiri i te ōrau o tētahi tauoti. E hāngai ana ki te Kaupae 7 o te Mahere Tau (Te Poutama Tau). Kei tēnei kōwae ako ētahi rapanga hei whakamahi mā te ākonga i te Tāhei Ōrau hei whiriwhiri i te otinga.
- rautaki tatau;
- rautaki tāpiripiri;
- rautaki whakarea;
- rautaki pānga riterite māmā.
Kia mōhio te ākonga ki te:
- whakaahua i roto hinengaro ngā rautaki hei whiriwhiri i te ōrau o tētahi tauoti;
- whiriwhiri i te whakahekenga utu mēnā e mōhiotia ana te utu ake me te ōrau whakaheke;
- whiriwhiri i te utu ake mēnā e mōhiotia ana te utu whakaheke me te ōrau whakaheke.
E tino hono ana tēnei kōwae ako ki te Mahere Tau o Aotearoa (tirohia te kaupapa o Te Poutama Tau i te pae tukutuku o meaningfulmaths.nt.edu.au/mmws/nz).
E whakaatu ana te wāhanga rautaki o te mahere tau i ngā momo rautaki ka whakamahia e ngā ākonga ki te whakaoti paheko.
E hāngai ana te mahi o tēnei kōwae ako ki te ākonga e piki ana, mai i te Kaupae 7 ki te Kaupae 8 o te Mahere Tau.
I te Kaupae 7, e mōhio ana te ākonga ki te whakamahi i ētahi rautaki maha ki te whakarea tauoti.
I te Kaupae 8, e ako ana te ākonga ki te whakamahi i ētahi rautaki maha ki te whakarea hautau, tau ā-ira hoki.
mahi wehe kē
|
work independently
|
ōrau whakaheke
|
percentage discount
|
pāwhiri
|
click (the computer mouse)
|
pūtohu
|
button (on computer screen)
|
rauemi matihiko
|
digital resource
|
Tāhei ōrau
|
Percentage Bar
|
utu ake
|
original price
|
utu whakaheke
|
discount price
|
Ngā Rauemi Matihiko
Kei tēnei wāhi i te ipurangi te rārangi mai o ngā rauemi matihiko katoa kua tuhia ki te reo Māori: https://meaningfulmaths.nt.edu.au/mmws/nz/node/1472
Ko ētahi o ngā rauemi matihiko (ngā mea o nzmaths) e wātea ana ki te katoa, mā te pāwhiri noa i te pūtohu. Ko ētahi atu o ngā rauemi matihiko (ngā mea o The Le@rning Federation), me rēhita kē tō kura, kātahi koe ka uru atu ai.
Koia nei te wāhi noho o te rauemi matihiko te Tāhei ōrau, e hāngai ana ki tēnei kōwae ako: http://www2.meaningfulmaths.nt.edu.au/mmws/nz/maori/LO/taheiorau/index.html
I Mua i te Whakamahinga o te Tāhei Ōrau
Me mātau te ākonga ki ngā tikanga o te ōrau. Ko te kōwae ako o nzmaths e whai pānga ana ko tēnei: Te Ōrau
I tētahi wāhanga o te Tāhei ōrau, ka tonoa te ākonga kia whakanoho ōrau ki te wāhi tika i tētahi rārangi. He paku āwhina kei te rauemi matihiko nei, engari e whaihua ana mēnā ka tirotiro anō te ākonga ki te hononga o ngā ōrau me ngā hautau i mua i te whakamahinga o te Tāhei ōrau.
E rua ngā momo rapanga i te Tāhei ōrau:
- ko te whiriwhiri i te whakahekenga utu mēnā e mōhiotia ana te utu ake me te ōrau whakaheke;
- ko te whiriwhiri i te utu ake mēnā e mōhiotia ana te utu whakaheke me te ōrau whakaheke.
Me āta tirotiro mēnā e taunga ana te ākonga ki te whiriwhiri i te ōrau o tētahi tauoti, hei āwhina i a ia ki te whakamahi i te Tāhei ōrau.
- Huakina te Tāhei Hautau, ka whakamārama ai i tōna kaupapa ki te whakaatu i tētahi rautaki hei whiriwhiri i te ōrau o tētahi tau, me te utu whakaheke.
- Pāwhiria te pūtohu WHIRIWHIRIA TE UTU WHAKAHEKE.
- Whakawhitiwhiti kōrero mō te whārangi tuatahi o te Tāhei ōrau, kia tino mārama ai ngā ākonga ki ēnei āhuatanga:
- Ko tā te tāhei he tohu i tētahi tau. E kimihia ana tētahi ōrau o taua tau.
- Ko tā te rārangi he tohu i te ōrau o taua tau e kimihia ana.
- Ko te 100% hei tohu i te katoa o te utu ake (te $25 i tēnei tauira).
- Whakamāramatia te mahi a te Tāhei ōrau ki te whakatauira i tētahi rautaki hei whiriwhiri i te ōrau o tētahi tauoti. I tēnei tauira, e whiriwhiria ana te 20% o te $25.
- Mēnā e mōhio kē ana te ākonga ki te otinga me tuhi noa ki te pouaka. Ki te kore, ka whakamahia te Tāhei ōrau.
- Tonoa mā tētahi o ngā ākonga e whakautu te pātai tuatahi, arā, ‘He aha te ōrau o te utu ake hei utu mā ...?’ Ko tāna, he tango noa iho i te ōrau (20%) i te 100%, me te tuhi anō ki roto i te pouaka. Ka pāwhiria te pūtohu TUKUNA.
- Mā tētahi atu ākonga e pāwhiri te rārangi ōrau i te wāhi e hāngai ana ki te 80%. Ki te hē tana whakatau i te wāhi e hāngai ana ki te 80%, mā te pāwhiri i te pūtohu WHAKAATURIA NGĀ WĀWĀHINGA ŌRAU, e āwhinatia ai ia. Arā, ka whakaaturia ngā wehenga 10%.
- Ka tika ana te whakaatu i te ōrau ki te rārangi ōrau (80%), ka puta ētahi pouaka e rua ki runga ake i te Tāhei ōrau. Ko tētahi hei tuhi i te utu ake, ko tētahi hei tuhi i te utu whakaheke. Tonoa mā tētahi ākonga e tuhi te utu ake ki te pouaka e tika ana, me te pāwhiri anō i te pūtohu TUKUNA.
- Hei āwhina i te ākonga ki te whiriwhiri i te utu whakaheke, ka pāwhiri i ētahi wāhi māmā i te rārangi ōrau. I te tauira kei raro iho nei, kua pāwhiria te 10% me te 20%, ā, kua tuhia ngā utu e hāngai ana (10% o te 25 = 2.5; 20% o te 25 = 5).
- Ināianei, he māmā noa iho te whiriwhiri i te 80% o te 25 (20 x 4 = 80%, nō reira 5 x 4 = 20). Tonoa mā tētahi ākonga e tuhi ki te pouaka.
- Mahia ētahi atu rapanga. Kia tino taunga ngā ākonga ki te whakamahi i te Tāhei ōrau, kātahi ka tukuna rātou kia mahi wehe kē.
Ka Mahi Tahi te Kaiako me tētahi Rōpū ākonga ki te Whakamahi i te Tāhei Ōrau (Te Whiriwhiri i te Utu Ake)
- Pāwhiria te pūtohu WHIRIWHIRIA TE UTU AKE.
- Whakawhitiwhiti kōrero mō te whārangi tuatahi o te Tāhei ōrau, kia tino mārama ai ngā ākonga ki ēnei āhuatanga:
- Ko tā te tāhei he tohu i te utu ake e kimihia ana.
- Ko tā te rārangi, he tohu i ngā ōrau.
- Ko te 100% hei tohu i te katoa o te utu ake.
- Whakamāramatia te mahi a te Tāhei ōrau ki te whakatauira i tētahi rautaki hei whiriwhiri i te 100% o tētahi tau mēnā e mōhiotia ana tētahi ōrau.
- Mēnā e mōhio kē ana te ākonga ki te otinga me tuhi noa ki te pouaka. Ki te kore, ka whakamahia te Tāhei ōrau.
- I tēnei tauira, ko te 10% te ōrau whakaheke, ā, ko te $18 te utu whakaheke. Tonoa mā tētahi o ngā ākonga e whakautu te pātai tuatahi, arā, ‘He aha te ōrau o te utu ake hei utu mā ...?’ Ko tāna, he tango noa iho i te ōrau (10%) i te 100%, me te tuhi anō ki roto i te pouaka. Ka pāwhiria te pūtohu TUKUNA.
- Mā tētahi atu ākonga e pāwhiri te rārangi ōrau i te wāhi e hāngai ana ki te 90%. Ki te hē tana whakatau i te wāhi e hāngai ana ki te 90%, mā te pāwhiri i te pūtohu WHAKAATURIA NGĀ WĀWĀHINGA ŌRAU, e āwhinatia ai ia. Arā, ka whakaaturia ngā wehenga 10%
- Ka tika ana te whakaatu i te ōrau ki te rārangi ōrau (90%), ka puta ētahi pouaka e rua ki runga ake i te Tāhei ōrau. Ko tētahi hei tuhi i te utu ake, ko tētahi hei tuhi i te utu whakaheke. I tēnei tauira, e mōhiotia ana te utu whakaheke ($18), nō reira, me tono tētahi ākonga kia tuhi i te utu whakaheke ki te pouaka e tika ana, me te pāwhiri anō i te pūtohu TUKUNA.
- Hei āwhina i te ākonga ki te whiriwhiri i te utu ake, ka pāwhiri i ētahi wāhi māmā i te rārangi ōrau, pērā i te 10%. Ka tuhia te utu e hāngai ana (90% = $18, nō reira 10% = $2), ka pāwhiri i te pūtohu TUKUNA.
- Ināianei, he māmā noa iho te whiriwhiri i te 100%, arā, $2 x 10 = $20. Tonoa mā tētahi ākonga e tuhi ki te pouaka e hāngai ana.
- Mahia ētahi atu rapanga. Kia tino taunga ngā ākonga ki te whakamahi i te Tāhei ōrau, kātahi ka tukuna rātou kia mahi wehe kē.
He whakamārama mō te whiriwhiri ōrau
Ko tā te tāhei Orau, he āwhina ki te whiriwhiri i te ōrau o tētahi tau. He māmā te whiriwhiri i te 10% o tētahi tau. He ōrite te 10% ki te kotahi hautekau (1/10). Nō reira mā te wehe i te tau ki te 10, e tātaihia ai te 10% o taua tau. Hei tauira:
10% o te 30 = 30 ÷ 10 = 3
10% o te 32 = 32 ÷ 10 = 3.2
Mēnā e mōhiotia ana te 10%, he āwhina nui tēnā ki te whiriwhiri i tētahi atu ōrau. Hei tauira:
- 20% o te 30 = 2 x 10% o te 30
= 2 x 3 = 6 - 25% o te 30 = (2 x 10% o te 30) + (½ x 10% o te 30)
= 2 x 3 + 1/2 x 3
= 6 + 1 1/2
= 6 1/2
Ko tētahi atu rautaki hei whiriwhiri i te ōrau o tētahi tau, ko te whakamahi i te hautau e hāngai ana. Hei tauira:
- 25% o te 40 = 1/4 o te 40
= 40 ÷ 4
= 10 - 75% o te 60 = 3 x 1/4 o te 60
= 3 x 60 ÷ 4
= 3 x 15
= 45
Ka Mahi Takitahi, Takirua rānei ngā ākonga
Kia taunga rā anō ngā ākonga ki ngā momo rapanga e rua i te rauemi rorohiko nei, tukuna rātou kia mahi wehe kē, takitahi, takirua rānei. Tonoa rātou kia tuhituhi i ētahi o ngā rapanga ka oti i a rātou, ā, ka whakamārama ai i te rautaki hei whakaoti.
Hei Whakawhānui
- Whakamahia ētahi atu rauemi (pērā i te ngaku pepa me te rārangi tau matarua) hei whakatauira i ngā rautaki whiriwhiri i te ōrau o tētahi tau.
- Kimihia ētahi rautaki rerekē hei whiriwhiri i te ōrau o tētahi tau.
- Hoatu he rapanga hei whiriwhiri mā te ākonga i te ōrau whakaheke, mēnā e mōhiotia ana te utu ake me te utu whakaheke. Hei tauira:
- E $25 te utu ake mō tētahi hāte, ko te $20 te utu whakaheke. E hia te ōrau whakaheke?
- Hoatu he rapanga hei whiriwhiri i te whakapikinga utu. Hei tauira:
- Ka utua e Ropata te $200 hei hoko i tētahi rakuraku. Ka whakapikia te utu mā te 40%, hei hoko anō māna i tana toa. E hia te utu whakapiki?